ZELİHA ÖZİPEK
HDP Mersin Milletvekili Rıdvan Turan, Türkiye’de çiftçilerin bankalara olan borcu arttıkça kayıtlı çiftçi sayısında düşüş olduğunu söyledi. Turan, “2019 yılında Çiftçi Kayıt Sistemi’ne kayıtlı çiftçi sayısı 2 milyon 83 bin iken, 2020 Ağustos ayında ÇKS’ye kayıtlı çiftçi sayısı 1 milyon 803 bine düşmüştür. Bir yıl içerisinde yaklaşık 300 bin çiftçi toprağını terk etmiştir” dedi.
HDP Mersin Milletvekili ve Tarım Komisyonu sözcüsü Dr. Rıdvan Turan, çiftçi borçlarının devlet tarafından kamu borcu olarak üstlenilmesi gerektiğini söyledi ve konuyla ilgili TBMM Başkanlığına bir kanun teklifi sundu.
Türkiye’de tarımsal üretimin çok boyutlu sorunlar yaşadığına değinen Turan, “Girdi fiyatlarının artışı, üreticilerin örgütsüzlüğü, piyasanın belirleyiciliği, tarımsal KİT’lerin tasfiyesi gibi yıllara yayılan sorunlar, neticede üreticinin üretimden kopmasına, üretime yine de devam edenlerin ise her gün daha fazla borçlanmasına, giderek tarım alanlarının terk edilmesine, tarım ürünleri ithalatının artmasına, gıda enflasyonuna, açlığın ve yoksulluğun boyutlanmasına sebep olmuştur. Bütün bu sorunlar, ekonomik kriz ve Kovid-19 Pandemisi’nin prizmasından kırılarak çoğalmakta ve ekonomik, sosyal sonuçlar üretmektedir. Bu ekonomik ve sosyal sonuçların en önemlilerinden biri hiç kuşkusuz artan çiftçi borçlarıdır” dedi.
Devlet desteklerinin zamanında verilmemesi, verilen kısmının enflasyon karşısında değer kaybetmesi gibi unsurların da çiftçiyi üretim için kredi aramaya mecbur bıraktığına dikkat çeken Turan, üreticinin kamu ve özel bankalar ile Tarım Kredi Kooperatiflerinden kredi aramak zorunda kaldığını vurguladı.
Turan, “2002 yılında 2,5 milyar TL olan çiftçi borcu, Şubat 2021'de ortalama 55 kat artarak yaklaşık 137 milyar TL olmuştur. Şimdi ise 160 milyar TL’yi geçmiş durumdadır. 2019 Haziran’da bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 54,8 artarak 4,3 milyar TL’ye 2021 yılında ise 6 milyar TL’ye yükselmiştir. Üretici borçları artarken, üretici sayısında da hızlı bir azalma görülmektedir. Buna göre 2019 yılında Çiftçi Kayıt Sistemi’ne (ÇKS) kayıtlı çiftçi sayısı 2 milyon 83 bin iken, 2020 Ağustos ayında ÇKS’ye kayıtlı çiftçi sayısı 1 milyon 803 bine düşmüştür. Bir yıl içerisinde yaklaşık 300 bin çiftçi toprağını terk etmiştir” dedi.
HEM KAMU BANKASINA HEM ÖZEL BANKAYA BORÇLU
Türkiye’de tarımsal üreticilerin yaklaşık yüzde 90’ının özel ve kamu bankalarına borçlu olduğunu kaydeden Turan, “Kamu bankaları ve Tarım Kredi Kooperatiflerine borcunu ödeyemeyen üreticiler özel bankalardan yüksek faizli aldıkları kredilerle borçlarını ödemek zorunda kalmaktadır. Özel bankalardan kredi almak isteyen tarımsal üreticilerin arazileri ipotek altına alınmaktadır. Üreticiler, borçlarını ödeyemedikleri durumda tek geçim kaynağı olan toprakları özel bankalar tarafından haczedilmektedir. Hatta borçlu üreticilere bankalar borç vermediği zamanlarda üreticiler, tefecilerden yüksek faizle aldığı parayla borcunu ödeme yoluna başvurmaktadır. Borçların ödenememesinin doğal sonucu olarak Türkiye adım adım gıda egemenliğini kaybetmektedir. Üreticinin ne üreteceğine, nasıl üreteceğine, hangi girdileri kullanacağına karar vermesinde “kamusal yarar” faktörü yerini piyasanın bir başka ifadeyle uluslararası tarım ve finans tekellerinin yararı almaktadır. Gıda güvencesi yok olmaktadır. Tüm halkımıza yetecek, ulaşılabilir, yeterli miktarda ve kaliteli gıdaya ulaşmak hayal olmaktadır.
Uygulamalar göstermektedir ki, borçların faizlerinin silinmesi, ötelenmesi ve yeniden yapılandırılması gibi politikalar sorunları çözmemiştir. Bu sebeple küçük ve orta ölçekli tarımsal üreticilerin borçlarının kamu borcu olarak devlet tarafından üstlenilmesi en kesin çözüm olacaktır” ifadelerini kullandı.