MAHMUT SÖNMEZ
Tarımda girdi fiyatlarının artışıyla birlikte son yıllarda birçok çiftçi yem üretimini bırakmak zorunda kaldı. Üretimin azalmasıyla birlikte 5 yılda yemin yemin kilo fiyatı 76 kuruştan, 6 liraya fırlayarak litresi 4 lira 70 kuruş olan sütü geçti. Zararın altından kalkamayan birçok süt üreticisi ise hayvanlarını kesime gönderip üretimden vazgeçmek zorunda kaldı. Değirmenci, devletin yerli üretime ve üreticiye destek vermemesi halinde önümüzdeki süreçte et ve süt fiyatlarında çok büyük yükselişler yaşanacağını söyledi.
İTHAL YEME MECBUL KALINDI
Hayvancılıkta hem et hem de süt besiciliği için en büyük girdi maliyetinin yem olduğunu söyleyen Yusuf Değirmenci, bu alanda üreticilerin yaşadığı en büyük sıkıntının sürekli artan yem fiyatları olduğunu belirtti. Yemin tedarikinde süt üreticilerinin problem yaşadığını belirten Değirmenci, “Yem bitkilerinin üretim sahaları Türkiye’de azaldı. Tarım giderlerinin artışıyla beraber yem üretimi yapan çiftçilerin birçoğu ya üretimden vazgeçtiler ya da getirisi yüksek ürünlere yöneldiler. Onun dışında tarım alanlarının farklı alanlara açılmasının ve her geçen gün bu alanların küçülmesinin de yem üretiminin azalmasına sebep oldu. Devlette yem üretimini teşvik edici girişim ve yeterli desteği vermeyince, çiftçi üretmedi ve ithal yeme mecbur kalındı. Yemin büyük kısmı ithal ediliyor şu an bu yüzden yemle süt paritesi arasında büyük bir uçurum oluştu” dedi.
YEM SÜTTEN PAHALI
Yem ve süt fiyatı arasındaki makas her geçen yıl artarak devam etmiş. 2017’de çiğ sütün litresi 1 lirayken 50 kiloluk yemin çuvalı 38 liraymış. 2022 yılında ise çiğ sütün litresi 4 lira 70 kuruştan, yemin çuvalı ise 300 lira. Arada geçen beş yılda sütün fiyatı 4,5 kat artarken yemin fiyatı 8 kat arttı. Son yıllarda fahiş bir şekilde yem fiyatının artışıyla beraber birçok hayvan sahibinin zarar ettiğini ve hayvanları kesime gönderdiğini söyleyen Değirmenci, özellikle son bir ayda kesimde sayının bir hayli arttığına dikkat çekti. Ülkede yaşanan kriz ve yüksek enflasyonun etkisiyle önümüzdeki dönemde yem fiyatlarının daha da artacağını belirten Değirmenci, besicileri daha zor günlerin beklediğini söyledi. Yem fiyatının artışı ve hayvanların kesime gönderilmesiyle birlikte son bir yılda markette satılan bir litre sütün fiyatının bir yılda 4 liradan 14 liraya kadar yükseldiğini söyleyen Değirmenci, “Artan yem fiyatları ile birlikte besi veya süt için hayvancılık yapmak neredeyse imkânsız hale geldi. Ortam üreticiler açısından çok kötü bir hal aldı.
DEVLET MÜDAHALESİ
Hayvancılıkta girilen darboğazdan çıkmak için devletin devreye girmesi gerektiğini söyleyen Değirmenci, “Tarım Bakanlığı’nın uzun vade de yem üretimini teşvik edecek hamleler yapması çok önemli. Kısa vade de yem, akaryakıt ve elektrik için üreticilere destek olmaları gerekir. Eskiden Tarım Bakanlığı’na bağlı Et ve Süt Kurumu vardı. Lağvedilen böyle kurumların tekrar devreye girip piyasaya müdahale edip, üretici lehine kararlar almalı. Üretici bir şeye güvenerek üretime devam etmeli. Serbest piyasa ekonomisi ile bunların yapılması çok zor. Bunlar yapılmadığı takdirde bu kriz artarak devam edecek” ifadelerini kullandı.
“BU GİDİŞLE ÜRETİM HER GEÇEN GÜN AZALACAK”
Enflasyonun artışıyla birlikte birçok ürün fiyatını katlarken, etin diğer gıda ürünlerine nazaran fiyatı çok fazla artmadı. Etin fiyatının artmamasında, artan yem fiyatlarıyla beraber kesime gönderilen hayvanların etkisinin olduğunu söyleyen Değirmenci, “Et fiyatları çok yüksek değil ama bir süreden sonra hayvancılıkta zorunlu olarak ithalata dönülecek. Ama işin kötü tarafı dünyanın birçok yerinde hayvancılıkla alakalı sıkıntılar var. Kesin çözüm için yem üretimi teşvik edilmeli, üreticiler desteklenmeli, en azından yem, süt ve ette kendimize yeterli hale gelmemiz gerekir. İthalatla yürüyecek bir iş değil yıllardır söylüyoruz” dedi. Değirmenci, son olarak “Yem üretimi yapılmadığı sürece, devlet politikalarıyla bir fiyat politikası oluşturulmadığı, üreticiye garanti ve destek verilmediği sürece bu insanlar üretmekten vazgeçecek. Bunun sonucunda; üretim her geçen gün azalacak ve böyle giderse et fiyatları da, süt fiyatları da çok yüksek şekilde artacak” sözlerini kullandı.