ABİDİN YAĞMUR
Maymun çiçeği hastalığının eş zamanlı olarak 13 ülkede 80’den fazla kişide görülmesi üzerine Dünya Sağlık Örgütünden hastalığın yaz aylarında daha hızlı yayılabileceği uyarısı geldi. Türk Tabipler Birliği de hastalığı mercek altına aldı. TTB Halk Sağlığı Kolu Başkanı ve Mersin Tabip Odası Başkanı Dr. Nasır Nesanır, Covid-19 pandemisinden dersler çıkarılarak maymun çiçeğine karşı şimdiden önlem alınmasını önerdi. Nesanır, “COVID-19 sürecini yönetemeyerek milyonlarca insanı kaybetmemize neden olan yönetim anlayışları, yine ölümcül bir hastalık olan maymun çiçeği hastalığı yayılırken de bize güven vermemektedir” dedi.
DSÖ TEMKİNLİ YAKLAŞIYOR
Dünya Covid-19 pandemisinin tahribatını tam olarak aşamadan yeni bir pandemi şüphesi Dünya Sağlık Örgütünün gündemine geldi. DSÖ şimdilik bir salgından söz etmiyor ama maymun çiçeği hastalığının 13 ülkeden birden görülmesi ve olağandan çok daha hızlı şekilde yayılarak 80 kişiye bulaşması nedeniyle temkinli yaklaşıyor. Tespitler yapıldıkça vaka sayısının artacağı, yaz aylarında daha fazla vaka görülebileceği DSÖ yetkilerince dile getiriliyor.
TÜRK TABİPLERİ BİRLİĞİ İNCELİYOR
Türkiye’nin en önemli sivil sağlık kuruluşlarının başında gelen Türk Tabipler Birliği de dünyadaki gelişmeleri yakından izliyor.
TTB Halk Sağlığı Kolu Başkanı ve Mersin Tabip Odası Başkanı Dr. Nasır Nesanır, birliğin yayın organı için “Maymun Çiçeği Hastalığı (Monkeypox): Yeni Bir Pandeminin Eşiğinde miyiz” başlıklı makalesinde hastalığın dünyadaki seyrini ve Türkiye’nin olası bir salgına karşı yapması gerekenleri inceledi.
“İLK KEZ BU KADAR HIZLI YAYILIYOR”
Nesanır makalesinde “Elli yıldan uzun süredir varlığı bilinen bir hastalık olmasına rağmen, dünyada ilk defa bu kadar yaygınlaşarak birçok ülkede tespit edilen maymun çiçeği hastalığı; bildiğimiz özellikleriyle COVID-19 gibi hızla yayılan bir hastalık değildir. Ancak ilk defa bu kadar yaygınlaşması; hastalığın önemini gözardı etmememiz gerektiğini gösteriyor” ifadelerini kullandı.
“İNSANDAN İNSANA BULAŞIYOR”
Hastalığın ilk defa saptandığı Afrika dışında da salgınların olmasının hastalığa küresel düzeyde önem verilmesi gerektiğini vurguladığını kaydeden Nesanır, “Farklı kıtalarda birçok ülkede tespit edilen vakaların ve bu vakaların nedeni olan virüslerin birbiriyle bağlantılı olup olmadığının henüz gösterilememesi, birbirleriyle belirgin teması olmayan insanlarda maymun çiçeği tespit edilmesi; virüsün sessizce yayılıyor olabileceğini düşündürerek endişeye neden olmaktadır. Çiçek aşısının sonlandırılması ile bağlantılı olarak azalan nüfus bağışıklığı, maymun çiçeği hastalığının yeniden canlanması için bir neden olduğu düşünülmektedir. İnsandan insana bulaşma olasılığı yalnızca hane halkı üyeleri arasında değil, hasta bireylere bakım sağlayanlar arasında da bir endişe kaynağıdır” görüşünü dile getirdi.
“YENİ BİR MUTASYON MU VAR?”
Hastalık ve salgın karşısında endişe edenlerin halk değil yöneticiler olması gerektiğine değinen Nesanır şunları söyledi:
“COVID-19 sürecini yönetemeyerek milyonlarca insanı kaybetmemize neden olan yönetim anlayışları, yine ölümcül bir hastalık olan maymun çiçeği hastalığı yayılırken de bize güven vermemektedir. Dünyadaki vakaların ani artışının, maymun çiçeği virüsünün geçmişe göre daha kolay bulaşmasını sağlayan bir mutasyonundan kaynaklanıp kaynaklanmadığını ve her bir maymun çiçeği hastalığı salgınının tek bir kökene kadar uzanıp uzanmadığını ortaya koyacak çalışmalar yapılmalıdır. Tüm bunlara dayanarak maymun çiçeği hastalığının halk sağlığı açısından önemi hafife alınmamalıdır.”
“PANİK YAPMADAN EĞİTİM VERİLMELİ”
Dr. Nasır Nesanır, olası bir salgın karşısında başta Sağlık Bakanlığı olmak üzere kamunun alması gereken tedbirler hakkında ise şunları söyledi:
“Öncelikle Sağlık Bakanlığı’na düşen görevler; riskli kişilerin belirlenerek bir aşılanma programının planlanması, COVID-19 salgınında başarısız olan sürveyans sisteminin yeniden gözden geçirilerek hazır hale getirilmesi, hasta bakımlarının daha önceden çiçek aşısı ile bağışıklanmış daha az riskli kişiler tarafından yapılmasının sağlanması, yeterli ilaç temini için koşulların oluşturulması, laboratuvar ve sağlık kurumlarındaki çalışma ortamının yeniden düzenlenmesi için gerekli şartların sağlanması, alınacak diğer önlemlerin belirlenmesi ve bir an önce kamuoyu ile paylaşılması, panik yaratmadan halka ve sağlık çalışanlarına yönelik eğitimlerin planlanmasıdır. Bütün sürecin, Türk Tabipleri Birliği başta olmak üzere ilgili emek ve meslek örgütleriyle birlikte bilimsel ve şeffaf bir anlayışla yürütülmesi; COVID-19 salgınında on binlerin kaybına neden olan yanlışların yeniden yapılmasını önleyerek, topluma da güven verecektir. İnsanın doğayla kurduğu talana ve tahribata dayalı ilişkinin zoonozların ortaya çıkışını kolaylaştırması; COVID-19, maymun çiçeği virüsü hastalığı gibi salgınların son olmayacağını bize göstermektedir. Bu hastalıkların ortaya çıkışının ve pandemilere neden olmasının önlenmesinin; ancak bu hastalıklara neden olan sistemle mücadele ederek olabileceğini tekrar vurguluyoruz.”
Maymun Çiçeği Hastalığı Hakkında
Neden olur?
Maymun çiçeği hastalığına, poxviridae ailesindeki orthopoxvirus cinsinin bir üyesi olan maymun çiçeği virüsü neden olur.
Nerede çıktı?
Maymun çiçeği hastalığı; öncelikle Orta ve Batı Afrika'nın tropik yağmur ormanlarında ortaya çıkan ve zaman zaman diğer kıtalarda da görülen bir viral zoonotik hastalıktır.
Belirtileri neler?
Maymun çiçeği hastalığı; genel olarak ateş, kızarıklık ve şişmiş lenf düğümleri ile kendini gösterir ve bir dizi tıbbi komplikasyona yol açabilir.
Öldürücü bir hastalık mı?
Maymun çiçeği hastalığı genellikle iki ila dört hafta süren semptomların ardından seyri duran bir hastalık olmasına rağmen ağır vakalara dönüşebilir. Nitekim son zamanlardaki vaka-ölüm oranı %3-6 civarındadır.
İnsandan insana nasıl geçer?
Maymun çiçeği hastalığı, enfekte bir kişi veya hayvanla yakın temas yoluyla veya virüs bulaşmış materyalden insanlara bulaşabilir.
Maymun çiçeği hastalığı virüsü; bir kişiden diğerine lezyonlar, vücut sıvıları, solunum damlacıkları, yatak örtüsü ve benzeri materyallerle yakın temas yoluyla bulaşabilir.
Maymun çiçeğine karşı aşı var mı?
Maymun çiçeği hastalığının belirtileri çiçek hastalığına benzer; ancak çiçek hastalığına göre hem daha az bulaşıcıdır hem de ondan daha az ciddi hastalığa neden olur. Çiçek hastalığını yok etme programı sırasında kullanılan aşılar da maymun çiçeği hastalığına karşı koruma sağlamıştır. Maymun çiçeği hastalığının önlenmesi için onaylanmış yeni aşılar da geliştirilmiştir. Çiçek hastalığı tedavisi için geliştirilen bir antiviral ilaç, maymun çiçeği hastalığı için de ruhsatlandırılmıştır.