ABİDİN YAĞMUR
Asgari ücretliler başta olmak üzere toplumun geniş kesimlerinin enflasyon ve hayat pahalılığı altında ezildiği bugünlerde engelli bireylere ve engelli çocuğuna bakmak zorunda olan annelere ödenen engelli aylıkları da Muhtaçlık Yasası kapsamında 2023 yılı için güncellendi.
Buna göre, engelli bireylere ödenen aylık 1.595 lira olurken engelli çocuğuna bakmak zorunda olan annelere verilen aylık 3.336 lira oldu.
Engelliler Konfederasyonu Başkanı Mustafa Özsaygı, enflasyon oranları ve hayat pahalılığı dikkate alındığında engelli aylıklarının çok düşük olduğuna dikkat çekti.
Özsaygı, “2022 Sayılı Muhtaçlık Yasası gereği engelli aylığı alan bireylere verilen aylık Ocak 2023 itibariyle sadece 1.595 Lira olacaktır. Bir engelli birey bu parayla ayda sadece 319 adet ekmek alabiliyor. Bir aylık maaşın tümü ancak 319 kuru ekmek. Engelli aylığı bağlama şartı olarak engelli ailesinin gelir durumu kriteri uygulamasından vaz geçilmelidir. Engelli aylıkları Muhtaçlık Yasasına göre değil, temel bir insan hakkı olarak SGK kapsamında ödenmelidir. Engelli aylıkları asgari ücret seviyesine çıkarılmalıdır. Evde ağır engelli bakımı yapan aile fertlerinin yüzde 90’dan fazlasını anneler oluşturmaktadır. Bunlar 8 saat değil 24 saat çocuklarına bakmaktadırlar. Hiçbir sosyal yaşantıları, kendilerine ayıracak zamanları yoktur. Devlet evde bakım yapan anneye Aralık 2022 ayı itibariyle sadece 3.336 lira bakım aylığı ödemektedir. Evde engelli bakımı kapsamı genişletilerek ihtiyaç sahiplerine cevap verir nitelikte olmalıdır. Evde engelli bakım aylığı bir buçuk asgari ücret düzeyine çıkarılmalıdır. Engelli bakımı yapan bireyler Sosyal Güvenlik Şemsiyesi altına alınmalıdır. Primleri SGK tarafından karşılanmalıdır” dedi.
4 MİLYON 905 BİN ENGELLİNİN HİÇ GELİRİ YOK
TÜİK rakamlarına göre Türkiye’de 3 milyon 337 bin 922 kadın ve 2 milyon 503 bin 258 erkek olmak üzere 5 milyon 841 bin 180 engelli birey olduğuna ifade eden Özsaygı, “Buna karşın çalışan engelli sayısı Temmuz 2022 verilerine göre özel ve kamuda çalışanlar olarak 140 bin 632 işçi, 65 bin 662 memur olmak üzere 206 bin 294 kişidir. 729 bin 821 engelli birey de engelli aylığı almaktadır. Çalışan ve engelli aylığı alan engellilerin toplamı 936 bin 165 kişidir. Resmi verilere göre bile 4 milyon 905 bin engelli birey hiçbir temel yaşamsal hakka sahip değildir. Türkiye’de iş gücüne katılım oranı yüzde 53 iken engellilerin katılım oranı yüzde 22,1’dir. Bu oran kadın engellilerde yüzde 12,5 düzeyindedir. Engelli çalıştırma zorunluluğu kotası yüzde 6 olarak düzenlenmelidir. Kamu ve özel sektördeki boş kadrolar derhal doldurulmalıdır” ifadelerini kullandı.
“ENGELLİ RAPORLARI TÜM KURUMLARCA KABUL EDİLMELİ”
Engelliler Konfederasyonu Başkanı Mustafa Özsaygı, engelli sağlık kurulu raporlarında yaşanan sıkıntılara da dikkat çekti.
Sistemin sık sık değiştiğini, değişik kurumların farklı yöntemlerle yeni rapor talep etmelerinin engellileri ağır hak kayıplarına uğrattığını ifade eden Özsaygı, “Her dönem yeni yeni engeli sağlık kurulu raporları talep edilmektedir. Engelli Sağlık Kurulu Raporu verilirken sadece tıbbi değil sosyal ve toplumsal kriterler de göz önünde bulundurulmalıdır. Engelli Sağlık Kurulu Raporları tartışmasız tüm kamu kurumunca dikkate alınmalıdır. Engellilerin zorunlu olarak kullandıkları tıbbi malzemelerden ve ilaçlardan katkı payı alınmamalıdır. Engelli Sağlık Kurulu Raporları her koşulda ücretsiz verilmelidir” dedi.
“EĞİTİM HAKKI KAĞIT ÜZERİNDE KALIYOR”
Engelliler Konfederasyonu Başkanı Mustafa Özsaygı’nın dikkat çektiği bir diğer konuda engellilerin eğitim hakkı oldu. Özsaygı şunları söyledi:
“Eğitim hakkı ülkemizde bütün öğrenciler için ve özellikle de engelli öğrenciler için büyük ölçüde kâğıt üzerinde kalmaktadır. Türkiye yüzde 60 ile AB ülkeleri içinde ilkokuldan sonra engellilerin okulu bırakma oranının en yüksek olduğu ülkedir. Zihinsel, İşitme, görme, ortopedik ve öğrenme güçlüğü çeken diğer nöro-çeşitli engellilerin eğitim hakları sistematik bir şekilde ihlal edilmektedir. İlköğretim düzeyindeki okula giden öğrenciler içerisinde “özel eğitim” kapsamındakilerin oranı yüzde 0,3 düzeyindedir. MEB 2022 yılı istatistiklerine göre kaynaştırmada 357 bin 319, özel eğitim okuluna devem eden 60 bin 192, özel eğitim sınıflarında ise 55 bin 175 olmak üzere örgün eğitime devam eden 472 bin 636 engelli öğrenci bulunuyor. Millî Eğitim Bakanlığının bir milyonu aşkın öğretmeni içerisinde özel eğitim öğretmenleri toplam öğretmenlerin sadece yüzde 1,4’ünü oluşturmaktadır. Ayrıca özel eğitim öğretmenleri çoğunlukla yeterli “engelli hakları farkındalığı” ve “hak temelli bir yaklaşım” algısından uzaktırlar. Kreş sürecinden başlamak üzere üniversite dönemini de kapsayacak şekilde eğitim materyalleri her engel grubuna özgülenerek hazırlanmalıdır.”