ELVAN KONUK / İLKAY ADALIOĞLU
Mersin’de kiralık ve satılık konut fiyatları her geçen gün artıyor. 1+1 sıfır dairelerin satış bedeli ortalama 2 milyon lirayı bulurken kira fiyatları ise 8-10 bin lira arasında değişiyor. İmar planlarının yaklaşık 20 yıldır tamamlanmaması nedeniyle müteahhitler yeni yapılar inşa edemediklerini belirtiyor. Bu durumun Mersin’de konut krizini beraberinde getirdiğini dile getiren emlak uzmanları ise emlak fiyatlarının son 3-4 yılda 10 kat arttığını söylüyor. Bu durum yüksek maaşlı çalışan aileler için bile ev almayı bir hayal haline getiriyor.
İçel TV’de yayınlanan İbrahim Öngü ile Hayalimdeki Vergi programına katılan RE-MAX Loca Uluslararası Lisanslı Ticari Gayrimenkul Uzmanı Çağrı Akbaş ve Yapı Müteahhitleri Derneği (MERYAP) Yönetim Kurulu Üyesi Hüseyin Koral Kurt, Mersin’de artan konut fiyatlarını değerlendirdi.
Gayrimenkulün fiyatını alıcının belirlediğini dile getiren MERYAP Yönetim Kurulu Üyesi Koral Kurt, tüm dünyada emtia fiyatlarının döviz bazında arttığını vurguladı. Kurt, Mersin açısından bakarsak imar planları yapılmadığı için arsa fiyatları çok yükseldi, ayrıca işçilik fiyatları çok yükseldi. Mersin açısından baktığımızda bir de göçler var. Öncelikle Suriyeliler daha sonra Rusya ve Ukrayna savaşından gelen yabancılar ve en son depremden kaynaklı Mersin’e çok fazla depremzedenin yerleşmesi konut arzını arttırdığı için fiyatları da arttırdı” dedi.
“KONUT TERCİHLERİ DEĞİŞTİ”
2020 Mart ayında başlayan pandemiyle konut tercihlerinin değiştiğini belirten Kurt, “Yüksek katlı binalardan müstakil binalara olan ilgi arttı. Bu da müstakil evlerin fiyatlarını arttırdı. Deprem de bunu tetikledi. İnsanlar yüksek katlı evlerden az katlı evlere ya da müstakil evlere geçtiği için arsa fiyatları da çok arttı” ifadelerini kullandı.
“KONUTA ARZ ÇOK, MERSİN’DE YETERLİ ARSA YOK”
Mersin’de konut ihtiyacının çok olduğunu ancak yeterince arsa olmadığını söyleyen Kurt, “Dolayısıyla arsa fiyatları kat karşılığında yüzde 30’lardan yüzde 50’lere kadar yaklaştı. İşçiliğe bakarsak depremden ya da Akkuyu’dan kaynaklı olarak çok fazla işçi daha yüksek maaşlarla diğer yerlere gittiği için Mersin’de işçilik de çok arttı. Bir de inşaat maliyetlerinde cam, elektrik gibi giderler uluslararası fiyatlara bağlı olduğu için çimento fiyatları çok fazla arttı, ortalamanın çok üzerinde. Yeni bir 60 metrekarelik 1+1 dairenin ortalama fiyatı 2 milyon lira diyebiliriz. 2 yıl önce 300-400 bin liradan başlıyordu, 1 yıl önce de 700-800 bin lira civarındaydı. Son 3-4 yılda 10 kat arttı” diye konuştu.
İmar planı nedeniyle yıllarca müteahhitler arsa bulamadığını dile getiren Kurt, “Ekonomik daireler için Belediyeler ucuz arsa üretmediği sürece müteahhitlerin yapabileceği çok fazla şey yok. Mersin’deki imar planları 20 yılda bitmedi, 20 yıl arsa üretilmedi. Olan arsalarda da uygulama imar planı olmadığı için inşaat yapamadı hiçbir müteahhit. Talep çok arsa az. Bu da arsa fiyatlarının yükselmesine neden oldu. Yeni yeni imara açılmaya başladı ama bu talebin çok az bir kısmı” şeklinde konuştu.
EV ALMAK ARTIK HAYAL
Ekonomik yapıdaki değişikliklerin yüksek maliyetleri getirdiğini ifade eden RE-MAX Gayrimenkul Uzmanı Çağrı Akbaş, bunun konut alıcısına yansımasını değerlendirdi. Yüksek konut fiyatları nedeniyle satışların yavaşladığını belirten Akbaş, yurttaşlar açısından ise konut kredileriyle bile ev almanın hayal olduğunu vurguladı.
Yapı maliyetlerinin artması ile hem sıfır hem de ikinci el ev fiyatların arttığını dile getiren Akbaş, Mersin’deki konut fiyatlarıyla ilgili konuştu. Akbaş, “Mersin’de 1+1 evler 1 milyon 500 bin liradan başlıyor ama 3 milyon liraya kadar çıkabiliyor. Ortalama 20-25 yaşında 3+1 daire düşünelim. 2 çalışan memuru düşünelim. 3 milyon diyelim satış fiyatına da. 3 milyonluk bir daireyi alabilmeleri için kredi kullanacaklarsa maksimum 1 milyon 500 bin lira kredi kullanabiliyorlar. Şuanda en iyi kredi faiz oranı özel bir bankada 2,80, 120 ay kullandırabiliyor. 120 ayda bunu aylık 43 bin 586 TL olarak ödemesi gerekiyor. Bu demek oluyor ki bu memurlardan birinin üst düzey profesör ya da hakim olması gerekiyor ve evde çalışanlardan sadece birinin krediye çalışması gerekiyor. Diğerinin maaşının da elektrik, su, çocuk varsa okul masrafı, yeme içme diğer harcamalara gideceğini düşünmemiz gerekiyor. Ama bunun yanında 1.5 milyon lira da nakitlerinin olması gerekiyor. Eğer o kadar nakitleri yoksa ve maaşları da 50-60 bin lira değilse ev almaları şuanda imkansız” dedi.
“MERSİN’DE EV SAHİPLERİ KENDİLERİNİ KORUMAYA ALDIĞI İÇİN KİRALAR YÜKSEK”
Mersin’deki dairelerin fiyatının İstanbul’la yarıştığı haberleri üzerine konuşan Akbaş, “İstanbul’da evet kira fiyatlarının yükselmesinin sebebi yabancılar ama Mersin’de aynı şeyi söyleyemeyiz. Burada bir yabancı akını yok. Ruslardan bahsediyoruz onların alım yaptıkları yer Mezitli’den sonra yazlık bölgeler. Aslında yerli halkın çok talep göstermediği bölgeler. 1+1 ve 2+1 daireler. Mersin’deki kira artışının bence tek bir nedeni var, insanlar kendilerini korumaya alıyor. Enflasyon karşısında geçinemiyorlar, alım güçleri düştü. Sadece evi varsa kendini korumaya alıyor. Tamam maaşa zam yapılıyor ama diğer taraftan her şeyin fiyatı artıyor. Mersin’deki kira artışının sebebi bence kesinlikle bu” ifadelerini kullandı.
“EKONOMİK KONUT İÇİN ARAZİLER İMARA AÇILMALI”
Evlenecekler kiralar nedeniyle evlilik tarihlerini ertelemek zorunda kaldıklarına değinen Akbaş, “Mersin’de kiralık konut çok kısıtlı, uzun yıllardır kısıtlıydı. Üretim yok, olan üretimin de maliyetleri yüksek. Müteahhit mal ediyor x bir firmaya, yatırımcılar ya da kişiler alıyor üstünde bir karla. Aldıktan sonra onun karşılığını almak istiyor. Şöyle düşünüyor ben bu parayı bankaya koysam bana şu kadar getirisi olur, dolara yatırsam bu kadar olur. Eğer burada bu para yatacaksa benim kira gelirim de bu olması lazım diyor. Orada bir fiyat belirliyor, o fiyat da maalesef kiracı adaylarının beklentisini karşılamıyor. O nedenle kiracılara olumsuz dönüyoruz. İmarsız arazilerin imara açılıp uygun fiyatlı arsaların çıkması gerekiyor. Tabi ki inşaat maliyetlerinin düşmesi gerekiyor ki müteahhit de uygun fiyatlı konutlar inşa edebilsin. Daha sonra biz bunları kiraya verelim ya da satalım. Çünkü alım gücü çok düştü” şeklinde konuştu.