ABİDİN YAĞMUR
6 Şubat 2023’te meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremlerde Hatay’ın Samandağ ilçesi de büyük yıkım yaşamıştı.
Türkiye’nin en fazla mandalina üretimi yapılan ilçelerinden biri olan Samandağ’da üreticiler, deprem koşullarına rağmen mandalina bahçeleri için emek vermeye, para harcamaya devam etti. Hasat sezonunda en azından maliyetlerini çıkarmayı hayal eden üreticiler, kasım ayının sonuna gelinmesine rağmen ürünlerini hasat edemedi çünkü bahçedeki ürünleri alacak kimse çıkmadı. İlçede şimdilerde yüzlerce üretici mandalinayı nasıl satacağını, masraflarını nasıl karşılayacağını düşünüyor. Birçok çiftçi sosyal medyadan CHP’li İstanbul ve Ankara belediyeleri olmak üzere belediyelere “alım desteği verin” çağrısında bulunuyor.
EVLERİ YIKILDI, BAHÇELERİNE DÖRT ELLE SARILDILAR
Samandağlı depremzedeler Sihem Çulha (59) ve eşi Malik Çulha (64) 1 yıllık emeklerinin zayi olmasından endişe eden yüzlerce çiftçiden ikisi.
Çulha çifti, depremin ve yıkımın etkisinin sürdüğü 2023 kışında zor koşullarda bahçelerini ayakta tutmayı başarmış. Çulha ailesi sezon boyunca 4 defa ilaçlama yapmış ve 12 bin TL harcamış. 3 defa gübreleme için 10 bin TL harcayan Çulha ailesi sulama için de 5 bin TL harcamış. Üstelik bu yoğun emeğin büyük kısmı depremin etkilerinin hâlâ güçlü olduğu zamanlarda yapılmış. O süreçte ağır hasarlı evleri yıkılan Çulha ailesi 26 yıllık ağaçlarının bakımını da ihmal etmemiş ve ürün olgunlaşmış.
“ZATEN ÇİFTÇİLER HEP MAĞDUR. DEPREMDEN SONRA DAHA ÇOK MAĞDUR OLDUK”
Sihem Çulha, bin bir emek ve maliyetle ürettikleri mandalinaya alıcı çıkmaması üzerine sesini bir video ile duyurmaya çalıştı.
Samandağ’a bağlı Uzunbağ Mahallesindeki bahçesinde video çeken Sihem Çulha, “Şu gördüğünüz mandalinalar 40-50 tona kadar elimizde kaldı. Biz depremzedeler olarak çok da mağduruz. Evimiz ağır hasar aldı, yıkıldı, kaldırıldı. Şubat depremi sallanırken ben ve eşim bu mandalinalara taban gübresi attık. Üç defa ilaçladık. Suladık. Akdeniz sineği için dört defa ilaçladık. Bir sürü masraf ettik bu hale getirmek için. Şimdi elimizde 40-50 ton mandalina var. Biz çok mağduruz çiftçi olarak. Zaten çiftçiler her zaman mağdur bu depremde daha da mağdur olduk. Gezelim mandalinalar hep dalında kaldı. Alıcısı yok, dalında duruyor” dedi.
ZİRAAT ODASI: SU GEÇ GELDİ, ÜSTELİK ZAMLI GELDİ
Samandağ Ziraat Odası Başkanı Selim Kamacı, “Bin bir emek ve maliyette ürettiğimiz mandalinamız yine satılamadı, yine ağaçta, dalında kaldı. Sulama suyunda depremden sonra büyük sıkıntı yaşadık. Su gecikmeli olarak geldi. Sulama yapılmadı sayılır. Buna rağmen sulama suyuna bindirme yapıldı. 800 liradan 1200 TL’ye çıkarıldı. Sonra Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile yüzde 50 hibe yapılacak denildi. Ancak 2023 yılında ÇKS’si olmayanlar bu hibeden faydalanamadı” dedi.
“EKREM İMAMOĞLU’NA YAZDIK, YANIT ALAMADIK”
Çiftçinin pandeminin etkisini silemeden depremin yıkıcı etkisini yaşadığını vurgulayan Kamacı, “Mandalina konusunda iki mektup yazdım, resmi yazı yazdım. Sayın Ekrem İmamoğlu’nun okullara gıda desteği yaptığını öğrendik. Kendisine mektup yazıp dedik ki o dağıtılan gıdalara bizden satın alacağınız mandalinayı da ekleyin dedik. Hala cevap alamadık. Kılıçdaroğlu CHP Genel Başkanıyken ona da yazdım. Yüzlerce belediye var. Eğer belirli belediyeleri bizim mandalinamızı satın almaları yönünde ikna eder misiniz diye ricada bulundum, cevap veren olmadı” ifadelerini kullandı.
“BİZ DİLENMİYORUZ. DEVLET YANIMIZDA OLSUN DİYORUZ”
Narenciyede bu yıl rekolte fazlası olduğunu ancak Türkiye’nin narenciyeyi rahatlıkla eritebileceğini ifade eden Kamacı, “Biz bu sezon bu üretimi zorla yaptık. Depremden bu yana DSİ bizi yalnız bıraktı. İnsanlar sulama suyu sorununu tankerlerle su getirerek çözdü. Dekar başına bin lira su parası verdik. Kendi çabamızla ürettik bu kez de ürünümüzü satamıyoruz. İhracatta sıkıntılar olduğu için tüccar almıyor. Geçici bir çözüm olarak, en azından bu yıl için belediyeler elimizdeki narenciyeyi alabilir, okullarda çocuklara C vitamini desteği için dağıtabilir. Biz dilenmiyoruz. Biz bu devletin vatandaşıysak, bugüne kadar vergimizi vermişsek, bugün de devlet bizim yanımızda dursun, yeniden ayağa kalkmamız için, yeniden üretmemiz için bize destek versin diyoruz” ifadelerini kullandı.