ABİDİN YAĞMUR
Mersin’in meşhur yemeği tantuni birkaç yıl öncesine kadar her kesimden insanın rahatlıkla yiyebildiği bir yemekti. Son yıllarda et ve tavuk fiyatlarındaki artış tantuniyi de vurunca birçok kişi için tantuni de lüks oldu. Et ve tavuk tantuni fiyatlarında geçen yıla göre yüzde 100’e yakın bir artış var. Mersin merkezde, lüks mekanlara göre daha mütevazi bir dükkan işleten, daha ucuza tantuni veren işletmeci bile “Hayatım da ilk kez müşteriden para alırken utandığımı hissediyorum” diyor.
Hem Mersinlilerin hem Mersin’e dışarıdan gelen konukların vazgeçilmez tatlarının başında tantuni geliyor. Ancak son zamanlarda tantuni yemek adeta lüks haline geldi. 4 kişilik bir aile, ortalama bir tantuni salonunda yemek yediği zaman en az 750 lirayı gözden çıkarmak zorunda. Hal böyle olunca bir zamanlar her gün yenilen tantuni son aylarda arada bir yenilen yemeklerden oldu.
2021 yılının nisan ayında Mersin’de et tantuni 20 lira düzeyindeyken tavuk tantuni 10 ila 15 lira düzeyindeydi.
ARTIŞIN DURUP DURMAYACAĞI BELLİ DEĞİL
2022 yılının nisan ayında et tantuni 35 lira, tavuk tantuni 30 lira civarına yükseldi. Bir yıl sonra 2023 nisan ayında et tantuni 100 liraya, tavuk tantuni 70 liraya yükseldi.
Ancak tantuni fiyatlarındaki artış 2024 yılında da durmadı ve nisan sonu itibariyle merkezi bir yerde, ortalama bir salonda et tantuni fiyatı 150 lira ila 160 lira arasına, tavuk tantuni 90 lira ila 120 lira arasına kadar yükseldi. Artışın durup durmayacağı da belli değil.
Mersin’de babasından kalan tantuni dükkanını işleten Uğur Toprak, birçok salona göre daha ucuza tantuni servis ediyor.
Bunun nedeni Toprak’ın dükkan kirasının düşük, masa sayısının az olması. Piyasanın altında tantuni satmasına rağmen Toprak fiyatların kendi dükkanında da yüksek olduğu görüşünde.
“İLK KEZ MÜŞTERİDEN PARA ALIRKEN UTANIYORUM”
Toprak, “Geçen sene 40 liraya, 45 liraya verdiğimiz tavuk tantuni şu an 85 lira olmuş. Yüzde 100’e yakın bir artış var. Bizim yerimiz salaş bir yer, mekânımız büyük değil. Daha lüks olursa, daha büyük olursa fiyat da daha fazla olurdu. Burada her şey yetişiyor. Liman bize yakın. Sürekli gemiler yanaşıyor. Angus kokusunu biz alıyoruz aylarca. Bu hayvanlar nereye gidiyor. Etin önü alınmıyor. Biz de bayılmıyoruz zam yapmaya. 24 yıldır buradayım. Hayatım da ilk kez müşteriden para alırken utandığımı hissediyorum. Hem para kazanamıyoruz hem severek yapamıyoruz işimizi” dedi.
“BUNU MÜŞTERİYE ANLATAMAZSIN”
Tavuk ihracatının yasaklanmasıyla fiyatların biraz düşeceğini beklediklerini ancak asıl sorunun kırmızı ette olduğunu ifade eden Toprak, “İnsan 2 tane tavuk tantuni yediği zaman 200 lira para almak zorunda kalıyoruz. Biz de memnun değiliz ama mecburuz. İşimizin düşeceğini bile bile zam yapmak zorunda kalıyoruz. Kimse severek çalışmıyor. Kimse zam yapmak istemiyor. Ama bunu müşteriye anlatamazsın. Tek tek hangi kaleme zam geliyor ben bunu adama anlatamam zaten. Müşteriden çok tepki var ama onlar da ülkenin halini bildikleri için tepki olarak yemek yemiyorlar” diye konuştu.
“ADAM FİYATLARA BAKIYOR, İÇERİ GİRMİYOR”
İstiklal Caddesinde tantuni dükkanı işleten bir işletmeci de yaşadıkları süreci “Fiyat tabelamız yarın değişir” diyerek özetledi.
Zamlar geldikçe tantuni tüketen kişi sayısının da azaldığına değinen işletmeci, “Bizde et tantuni 130 lira. Öğlen saati oldu dükkanımız boş. Tantuninin 160 lira olduğu yerler de var. Oralarda salon dolu da olabilir. Ben kendi dükkanım için söylüyorum. Adam fiyatlara bakıyor, içeriye girmiyor. Tavuk tantuni geçen yıl 40 lira civarıydı şimdi 100 liraya yaklaştı. Bütün kalemlerde zam var. Belli bir kesim etkilenmiyor olabilir ama belli bir kesime çok geliyor. Yiyemiyor” ifadelerini kullandı.
| Tantuni enflasyonu |