İLKAY ADALIOĞLU
Mersin İl Gıda ve Hayvancılık Müdürlüğü bünyesinde çalışan uzman gıda mühendislerinin verdiği bilgilere göre, Türkiye'de özellikle kaşar peyniri gibi popüler peynir türlerinde taklit ve tağşiş yaygın bir sorun olarak görülüyor. Sahte peynirler genellikle gerçek peynir gibi görünse de içlerinde süt yerine margarin, nişasta ve çeşitli kimyasallar bulunabiliyor. Bu tür ürünler hem sağlık açısından risk oluşturuyor hem de tüketiciyi yanıltıyor.
SAHTE PEYNİRE NE KATILIYOR?
Peki sahte peynir üretim teknikleri neler? Gıda mühendislerine göre Türkiye'de tespit edilen sahte peynir üretim teknikleri, çeşitli dolandırıcılık ve hile yöntemlerini içeriyor. Bu teknikler, genellikle maliyetleri düşürmek ve kârı artırmak amacıyla uygulanıyor. Sahte peynir üretiminde kullanılan bazı yaygın teknikler şunlar:
Süt Yerine Bitkisel Yağ Kullanımı: Gerçek peynir üretiminde süt kullanılması gerekirken, sahte peynirlerde süt yerine margarin veya diğer bitkisel yağlar kullanılır. Bu, peynirin maliyetini önemli ölçüde düşürür ancak besin değerini ve kalitesini düşürür.
Nişasta ve Jelatin Eklenmesi: Peynirin yapısının korunması ve miktarının artırılması amacıyla nişasta(halk arasında patates deniyor) ve jelatin gibi maddeler eklenir. Bu maddeler, peynirin yoğunluğunu ve ağırlığını artırarak daha az süt kullanımı sağlar.
Eritme ve Yeniden Şekillendirme: Bozuk veya geri alınan peynirler eritilerek yeniden şekillendirilir ve piyasaya sürülür. Bu peynirler, genellikle eritme peynir adı altında satılır ve orijinal peynir gibi pazarlanır.
Kimyasal Katkı Maddeleri: Peynirin raf ömrünü uzatmak ve lezzetini artırmak için çeşitli kimyasal katkı maddeleri kullanılır. Bu kimyasallar, peynirin doğal yapısını bozar ve tüketici sağlığına zararlı olabilir.
Yanıltıcı Etiketleme: Sahte peynirler, gerçek peynirlerle karıştırılarak veya tamamen sahte olarak üretilerek yanıltıcı etiketlerle piyasaya sürülür. Örneğin, peynirlerin coğrafi işaretli veya geleneksel peynir türleri adı altında satılması, tüketiciyi yanıltmak için yaygın bir yöntemdir.
Süt Tozu ve Diğer Süt Ürünleri Kullanımı: Peynir üretiminde taze süt yerine süt tozu ve diğer süt ürünleri kullanılır. Bu, maliyetleri düşürürken peynirin besin değerini düşürür ve kalitesiz bir ürün ortaya çıkarır.
Gıda mühendisleri, “Sonuç olarak sahte üretim teknikleri, sadece ekonomik haksız rekabete yol açmakla kalmaz, aynı zamanda tüketici sağlığını ciddi şekilde tehlikeye atar. Bu nedenle, tüketicilerin güvenilir ve bilinen marketlerden, kişilerden ve markalardan peynir almaları, etiket bilgilerini dikkatlice okumaları ve şüpheli ürünlerden kaçınmaları önerilir. Ayrıca, şüphe edilen ürünlerin Alo Gıda hattına veya CİMERE şikayet edilmesi önem teşkil etmektedir” diyor.
Tost peyniri ile kaşar peyniri arasındaki fark ne?
Uzmanlar, tost peyniri ve kaşar peynirini hem üretim süreci hem de kullanım amaçları açısından farklılıklar gösteren iki peynir türü olarak yorumluyor. İki peynir arasındaki temel fark üretim süreci.
Kaşar peyniri, genellikle sütün mayalanması, ısıtılması, yoğrulması tuzlanması ve olgunlaştırılması aşamasıyla yapılırken tost peyniri genellikle farklı peynirlerin örneğin, kaşar, beyaz peynir gibi peynirlerin eritilip karıştırılması ile üretiliyor. Bu karışıma bazen süt tozu, tereyağı ve diğer süt ürünleri ekleniyor.