Hasan KÜÇÜK
Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB) Yönetim Kurulu Üyesi, Mersinli Turizmci Numan Olcar, koronovirüs salgını sonrası sektörlerinin içinde bulunduğu durumu ve beklentilerini Güney’e anlattı.
“EKONOMİK VE İSTİHDAM KONUSUNDA CİDDİ MAĞDURİYETLER YAŞANIYOR”
Turizmin koronadan en çok etkilenen hassas sektörler arasında olduğunu ifade eden Olcar, “Turizmin Türkiye’ye ekonomik olarak katkısı büyük. Cari açığın önemli bir kısmı turizmden karşılanıyor. Birde istihdam yönü var. Dolayısıyla bu her iki alanda gerek ekonomik getirisi gerek istihdam konusunda çok ciddi mağduriyetler yaşanıyor. Bunun sonunda da ülke ekonomisi ciddi şekilde etkileniyor” şeklinde konuştu.
“EN SON AYAGA KALKACAK SEKTÖR TURİZM”
İçinde bulunulan dönemde en çok etkilenen sektörlerinin toparlanma sürecinde de en son ayağa kalkacak sektör gibi gözüktüğünü anlatan Olcar, “Çünkü turizmle alakalı faktörlere baktığımız zaman iki önemli faktör var. Bunlardan biri sağlık diğeri güvenlik. Bu ikisinin olmadığı bir noktada her zaman turizm geride kalır. Bizim ülke olarak güvenlikle ilgili bir sıkıntımız yok ancak sağlıkla alakalı şeyler konusunda insanların bulundukları ya da gidecekleri ülkelerde veya kaldıkları şehirlerdeki durumlarına göre bu seyahati ihtiyaç listelerindeki son sıralara atacaklar. Bu nedenle turizm daha sonra kalkacak ayağa diye düşünüyorum” diye konuştu.
“HAZİRAN SONUNDA BİR KIPIRDANMA BAŞLAYABİLİR”
Mersin ve ülke turizmi olarak reel bir beklenti ile ifade ettiklerinde bu kıpırdanmanın Ağustos’tan sonra Eylül civarında belki olabileceğini anlatan Olcar, “Turizm sezonu bu sene sadece iç turizm olarak biraz hareket görebilecek. Dış turizmle alakalı olarak bir operasyon beklenmiyor. Bu iç turizm olayı da ancak belki Haziran’dan sonra bir şekilde bir kıpırdan olabileceği yönünde. Temmuz-Ağustos hatta Ağustos-Eylül ama hiçbir zaman bu 2018’in ya da 2019’un sayılarına varmayacak” ifadelerini kullandı.
“TURİZM HAK ETTİĞİ DESTEĞİ GÖRMEDİ”
Turizmin cari açığın yüzde 46-48’ini tek başına kapatan bir sektör olduğunu anlatan Olcar şöyle devam etti: “Şu an hiçbir intörn olmadığı zaman esas kriz bir şu an sağlıkla ilgili bir kriz yaşadık ama ekonomi ile ilgili olan kriz esas bundan sonra olacak. Turizm sektörü özellikle hak etmiş olduğu ya da beklenen bir desteği görmedi. Destekler ve limitler bu noktanın altında kaldı. Ülkenin ekonomik durumudur bir şey diyemeyiz ama turizm bir şey vermeden alınamayan bir sektör olduğu için dolayısıyla ben bunu neden verilmede yapılmadı açısından söylemiyorum ama bu sebeplerden dolayı bu işler daha uzayacak toparlanması zaman alacak”
“SONUÇLARINI HENÜZ PİYASA EKONOMİSİ TAHLİL ETMİŞ DEĞİL”
Olcar, devletten nasıl bir destek bekledikleri yönündeki soruya “Esasında yapılan destekler mart ayı itibari ile bir takım uzatmalar bir takım ötelemeler oldu. Bunların hiçbiri borçların silinmesi ya da kapatılması yönünde değil. Bu borcu 5-6 ay sonra da olsa siz mevcut olan durumdan dolayı siz daha toparlanmaya kalkarken bunu iki katı ile birlikte ödemek zorundasınız. Dolayısıyla bunun sonuçlarını henüz piyasa ekonomisi tahlil etmiş değil. Bu ciddi bir sorun. Uçak biletlerinde KDV’nin düşürülmesi gibi işler tüketiciye ya da bize yansıyacak bir şey değil. İlgili hava yollarının ödeyeceği vergilerle alakalı bir teşvik. Turizm olarak tüketiciye yönelik bir şey değil” şeklinde cevap verdi.
“ ÖTELEMENİN KATKISI REEL DEĞİL”
Mart-Nisan ve içinde bulundukları Mayıs ayında işlerin zaten durduğunu bu nedenle şirketlerin muhtasar üretemeyeceğini belirten Olcar, “Bunu öteleseniz ne olur ötelemeseniz ne? Esas konu bu iş toparlandıktan sonra bu ötelemenin Haziran’dan Ağustos’tan ileriye yapılması daha iyi olabilirdi. Esas destek o zaman gerekiyor. Şu anda zaten olmayan bir kiranın stopajıda olmaz. Kazanılmayan bir paranın vergisi de olmaz. Bunun muhtasarı da olmaz. Bunu ötelemenin çok ciddi bir katkısı reel değil eksik şeyler bunlar” dedi.
“MİLYONLARCA İSTİHDAMI DÜŞÜNMEK LAZIM”
Türkiye’de turizmin ekonomiye olan katkısına baktıkları zaman neyin desteklenmesi gerektiği yada olmayan bir taşın oluşturduğu boşluğun bir gerçek olduğunu vurgulayan Olcar şunları söyledi: “Bizim turizm sektörü en son toparlanacak sektör. Bu süreç içinde aslında baktığınız zaman bir üretim tesisi bir fabrika gibi değil ama nitecede turizm bacasız bir fabrika olarak ifade edildiği için buradaki milyonlarca istihdamı düşünmek lazım. Şu an herkes evinde. Her şirket elinden geldiği kadar mevcut olan yapısını idame ettirmeye, korumaya çalışıyor. Ama bütün bunlar aslına bakarsanız kendi imkanları ile mevcut olan hazırdan yeme ile ya da iç borçlanması ile bunu sağlıyor. Halbuki bu nokta içinde bunlar aynı zamanda bir ülkeninde ekonomik değerleri. Dolayısıyla bunlara ciddi bir şekilde sahip çıkılması gerekiyor.”