EN BÜYÜK HATA: HIZLI KİLO KAYBI
Çok hızlı kilo vermek genellikle, çok düşük kalorili bir diyet ve fazla egzersizin ardından normalden daha kısa sürede kilo vermek için kullanılan teknikleri içermektedir. Ne yazık ki, bu uygulamaların çoğu sadece güvenilmez olmakla kalmaz, aynı zamanda potansiyel olarak yaşamı tehdit edebilmektedir. Birçoğu internet ve diğer medya araçları tarafından yayılan, ünlülerin ve tanınan diğer kişilerin paylaşımıyla geniş kitlelere ulaşan sayısız sağlıksız kilo verme stratejisi vardır. Bunlar arasında besin alımını fazla kısıtlama, bilinçsizce uzun süreli oruç tutma, yağ kaybı sağlayacağı düşüncesiyle aşırı sıvı alma ve günlerce sadece sıvı beslenme, kendini kusturma, diüretikler, laksatifler ve diğer çeşitli ilaç türlerinin kullanımı, lavmanlar gibi yöntemler yer almaktadır.
Hızlı kilo kaybı spor tarihinde birçok sporcunun ölümüne neden olmuştur. Ulusal Kolej Spor Birliği’nin (NCAA) üç kolej sporcusu hızlı kilo kaybı kaynaklı rahatsızlıklar nedeniyle ölmüştür. Üç sporcu da güreşmeye hak kazanmak için hızlı kilo kaybetme yöntemlerine başvurmuş ve sağlıklarını kaybederek ölmüşlerdir.
HIZLI KİLO KAYBI STRATEJİLERİNİN POTANSİYEL OLUMSUZ ETKİLERİ
- Potansiyel yan etkilerden biri şiddetli ve aşırı su kaybı (dehidrasyon)’dır. Araştırmalar, su ağırlığındaki %2'lik bir düşüşün bile artan zihinsel yorgunluk, uyku hali, mide bulantısı, kusma ve performansta düşüşe yol açabileceğini gösteriyor. Ayrıca hastaneye yatış ve hatta ölüm riskinde artışa neden olabilir. Yukarıda bahsettiğim 3 üniversiteli güreşçi, müsabaka öncesi ağırlık azaltma yöntemlerinin neden olduğu hipertermi ve dehidrasyon nedeniyle ölmüştür.
- Aşırı kalori kısıtlaması yetersiz beslenmeye, zamanla vitamin ve mineral eksikliklerine yol açabilir. Bu besin eksiklikleri kas atrofisi, yorgunluk, kramplar, kas zayıflığı, azalmış bağışıklık ve enerji metabolizması veya baş dönmesi gibi yan etkilere neden olabilir. Ayrıca egzersiz sırasında depolanmış kas proteinlerinin yakıt kaynağı olarak kullanılmasına ve azalmasına yol açabilir. Genç sporcular ile yapılan bir çalışmada, yağsız vücut kütlesinin yavaş kilo verme grubunda önemli ölçüde artarken; hızlı kilo verme grubunda değişmeden kaldığı belirlenmiştir. Yağsız vücut kütlesi kazanmak ve aynı zamanda yağ kütlesini azaltmak isteyen yetişkinlerin, haftada yaklaşık %0,7 vücut ağırlığı ile daha yavaş bir kilo kaybı oranını hedeflemeleri gerektiğini belirtilmiştir.
- Hızlı kilo kaybı nedeniyle kas kütlesinin azalması, uzun vadede metabolizma hızının azalmasına neden olabilir.
- Uzun süreli kalori kısıtlaması; osteoporoz, düşük kemik yoğunluğu, anormal büyüme ve gelişme, anemi, kalp hasarı, anoreksi ve aşırı durumlarda ölüm gibi diğer kronik sağlık sorunlarına ve hastalıklara yol açabilir.
- Hızlı kilo kaybı safra taşı oluşumuna neden olabilir. Safra kesesinden bağırsağa safranın normal akışında tıkanma nedeniyle de enfeksiyona neden olabilir.
- Hızlı kilo kaybı için sıkı bir diyet planı uygulandığında protein alımı azalır. Bu, saçı son derece kırılgan ve kuru hale getirerek kırılmasına neden olabilir.
Dengeli kilo vermenizi sağlayan beslenme şekilleri, negatif enerji dengesi korunarak (yani alınan enerji harcanandan az olması) kilo kaybının gerçekleşmesi prensibine dayanır ve bu diyetler 500-1000 kalori/gün arası bir kalori açığı sağlar. Amaç, çok çeşitli gıda seçeneği sunmak ve yavaş ama istikrarlı bir şekilde kilo kaybını teşvik ederken beslenme yeterliliği ve uyumuna izin vermektir.
Tüm olumsuz sonuçlardan dolayı diyetisyenlerin, sağlıklarını tehlikeye atabilecek bireyleri tanımaları, güvenli ve etkili bir şekilde kilo vermelerine ve zaman içinde sağlıklı bir şekilde kilolarını yönetmelerine yardımcı olacak uygun eğitim stratejileri ve kaynakları sağlamaları önemlidir.