STRES GÖBEĞİ
Stres, kişide baskı yaratan herhangi bir duruma verilen evrensel, spesifik olmayan bir yanıttır. Stres faktörlerinin etkisi genom, cinsiyet, yaş, ülke, kültür, eğitim, sosyal statü ve hafızaya göre farklılık gösterir; yani bir kişi için stresli olan bir başkası için stresli olmayabilir. Stres; depresyon, hipertansiyon, kalp hastalığı, ülser, kemik erimesi, obezite ve ölüm gibi çok sayıda tıbbi durumla ilişkilendirilmiştir. Ne yazık ki, aşırı stres kilo artışına neden olabilir. Fazla kilo ister aşırı yemenin ve sağlıksız yiyecek seçimlerinin bir sonucu olsun, ister vücudunuzun artan kortizol seviyelerine verdiği tepkinin bir sonucu olsun, strese bağlı kilo alımını önlemek istiyorsanız stresle başa çıkmak bir önceliktir.
STRES HORMONLARI VE KİLO ALIMI: Stres sırasında çeşitli faktörler salınır ve bunların aşırı salınımı bireyin dengesini bozarak rahatsızlıklara neden olabilir. Stres, karmaşık biyokimyasal değişiklikler yoluyla besin alımı davranışında ve yağ depolamada anormalliklere neden olarak kilo alımına yol açabilir. Stres ile kilo alımı arasındaki bağlantıyı anlamak istiyorsanız kortizolün ne olduğunu ve bunu neden yaptığını anlayarak başlamalısınız. Adrenal bezlerin salgıladığı bir stres hormonu olan kortizol, bir tehdide yanıt olarak artar. Kortizol ‘savaş ya da kaç’ hormonudur. Bu hormon, acil bir tehditten kurtulmak için metabolizma gibi çok önemli olmayan fizyolojik süreçleri yavaşlatır ve o anda hayatta kalmak için ihtiyaç duyulan süreçleri hızlandırır. Kortizol seviyeniz yükseldiğinde zincirleme bir reaksiyon tetiklenir. Hormon kan basıncınızı ve insülin üretiminizi artırırken bağışıklık sisteminizi de baskılar. İnsülin seviyeniz arttıkça kan şekeriniz düşer, bu da sizin yağlı, şekerli besinler istemenize neden olur. Aslında kortizoldeki geçici artış yararlı bir mekanizmadır ancak günümüzde stres uzun vadelidir. Dolayısıyla zamanla bu yüksek kortizol vücuda oldukça zararlı olabilir. Yapılan bir araştırmaya, stres hormonu kortizol ile fazla kilolu olmak arasında bağlantı olduğunu ve yüksek kortizolün iç organ yağlanmasını da artırabileceği gözlemlenmiştir.
Hayatınızın zor anlarında kilo almak doğal olabilir. Ancak uzun süreli aşırı kilo ve obezite, kan basıncını ve kolesterolü yükselterek kalp-damar hastalıklarına ve felce karşı duyarlı hale getirir. Tip 2 diyabet gibi metabolik bozukluklara neden olur. Kanser riskini artırır. Eklemlere baskı ile ağrı artışı ve hareket kısıtlılığına yol açar. Doğurganlık sorunlarına neden olur. Obstrüktif uyku apnesi gibi solunum bozukluklarına yol açar.
Hepimizin stresi var. Onu hayatınızdan çıkarmanın bir yolu yok; ancak stresi azaltmanın ve yönetmenin yolları var. Zor bir günün ardından kendinize zaman ayırın. Sadece birkaç dakikalığına da olsa kendinizi huzurlu ve mutlu hissetmenizi sağlayacak şeyi yapın. Araştırmalar meditasyonun psikolojik stresi azaltmaya yardımcı olabileceğini gösteriyor. Aralarından seçim yapabileceğiniz pek çok meditasyon türü vardır; sizi rahatlatacak herhangi bir yöntemi benimseyin ve her gün uygulayın. İster arkadaşlarınızla akşam yemeği yiyin, ister film gecesi yapın, ister komşunuzla koşu yapın. Başkalarıyla bağlantı kurmak zihninizi stres yaratan etkenlerden uzaklaştırmanıza yardımcı olabilir. Her gün egzersiz yapın. Günlük egzersiz, kilo kontrolüne yardımcı olmanın dışında ruh halinizi de iyileştirecektir. Haftada 5 gün 30 dakika orta yoğunlukta egzersiz yapmayı deneyin. Mümkün olunca oturmak yerine ayakta durmayı ve asansör yerine merdiven kullanmayı tercih edin. Beslenmenize dikkat edin. Araştırmalar, B vitaminlerinin stresi hafifletmeye yardımcı olabileceğini gösteriyor; bu nedenle diyetinize koyu yeşil yapraklı sebzeler, avokado, muz, balık ve tavuk eklemeye çalışın. Dengeli bir beslenme bol miktarda meyve, sebze ve tam tahıl içermelidir.
