MAHMUT SÖNMEZ
Mersin son bir yılda konut fiyatlarının en fazla arttığı il oldu ama o evleri yapan işçilerin aldıkları yevmiyeler hayat pahalılığı karşısında her geçen gün eriyor. Ayrıca iş bulmakta sıkıntı yaşadıklarını söyleyen inşaat işçileri neredeyse ayın yarısında iş bulamadıklarını ve çalışamadıklarını söyledi. İnşaat işçilerinin en büyük sıkıntılarından biri ise güvencesizlik bazı işçiler yaklaşık 50 yıl çalışmasına rağmen sigorta primlerini dolduramadıkları için emekli dahi olamamış
Mersin’de Temmuz 2022 sonu itibarıyla satılık konutların fiyatları bir yılda %248 artarak Türkiye’de konut fiyatlarının en fazla arttığı il oldu. Mersin’de ortalama satılık konut fiyatları 1 milyon 500 bin liraya yaklaştı. Mersin’de kiralar ise yüzde 78,444 artarak ortalama 3,265 lira olurken Mezitli’de bu rakam 4915 lira oldu.
“EV FİYATLARI 4 KATINA ÇIKTI İNŞAAT İŞÇİLERİNİN YEVMİYELERİ YERİNDE SAYIYOR”
İbrahim Aktay 54 yaşında ve 33 yıldır inşaatlarda çalışmakta. Duvar ustası olan Aktay, her sabah saat altıda usta ve işçiler kıraathanesine gelerek iş çıkmasını bekliyor. Ayda 15 -20 gün iş çıktığını söyleyen Aktay, çoğu zaman iş çıkmadığı için eve eli boş döndüğünü söyledi. Düşük yevmiye ve çoğu zaman iş bulmadan eve döndükleri için ay sonunu getiremediklerini söyleyen Aktay, “33 yıldır inşaatlarda alışıyorum. Emeğimizin bu kadar değersiz olduğu bir yılı hatırlamıyorum. Bir senede Mersin’de ev fiyatlar, kira fiyatları dört katına çıktı ama bizim yevmiyelerimiz olduğu yerde sayıyor. Müteahhitler bir evi dört katı fiyatına satıyor ama ben geçen sene 175 lira yevmiye alıyordum şimdi ise bana 225 lira yevmiye vermekteler. Sermayesi olan parasına para katıyor ama emekçinin alın teri her geçen gün daha da ucuzluyor” dedi.
“DÜŞÜK YEVMİYELER YÜZÜNDE İNŞAAT İŞÇİLERİ YA BAŞKA İŞE YÖNELİYOR YA DA YURT DIŞINA ÇIKIYOR”
İnşaat işinin her zaman zor ve yorucu olduğunu belirten Aktay, “Yaptığımız her zaman zordu ama eskiden hakkımızı alabiliyorduk. Daha önceleri inşaatta çalışan bir ustanın yevmiyesi en az asgari ücretli birinin yevmiyesinin üç katı oluyordu. Ama şimdi aldığımız yevmiye asgari ücret seviyesine düştü. Ayrıca biz her gün iş bulan insanlar değiliz. Heyet pahalılığı ev ve kira fiyatlarına yansıyor ama o evleri yapan biz inşaat işçilerinin yevmiyelerine yansımıyor. Çoğu zaman ayın yarısı boş geçiyor. Eskiden memurlar istifa eder inşaatlarda çalışırdı, şimdi inşaat ustaları düşük yevmiyeler yüzünden mesleklerini bırakıp herhangi bir yerde asgari ücrete çalışıyor ya da çareyi yurtdışında çalışmakta buluyor” dedi.
İNŞAAT İŞÇİLERİNİN EN BÜYÜK SORUNLARINDAN BİRİ SİGORTA PRİMLERİ
İnşaat işçilerinin çoğunun güvencesi olmadığını söyleyen Aktay, birçok işçinin de inşaatlarda sigortasız çalıştırıldığını belirtti. Kendisinin de çalıştığı birçok inşaatta sigortasının kendisinden habersiz yatırılmadığını söyleyen Aktay, “33 yıldır çalışıyorum ama emekli olmak için primim yeterli değil. Emekli olmak için iki bin gün daha prim yatırmam gerekli bu da çok zor. Nitekim artık yaşlandım ve sigorta yatıracak sürekli bir iş çıkmıyor. Anca günü birlik bir iş çıkarsa gidiyoruz yoksa akşam eve boş dönmek zorunda kalıyoruz” dedi.
“BABAM ÖLMESE SABAH İNŞAATA GİDECEKTİ BİZİMDE SONUMUZ BABAMIZ GİBİ OLACAK”
Otuz üç yılda yüzlerce ev yaptığını söyleyen Aktay, verdiği onca emeğin sonunda çocuklarının yardımıyla yakın zamanda eski ve küçük bir sahibi olabildiğini söyledi. Babasının da kendisi gibi inşaat işçisi olduğuna değinen Aktay, “Babamda inşaat işçisiydi. Bildim bileli inşaatlarda çalıştı, akşam inşaattan geldi, sabah vefat etti. O sabah ölmeseydi yine çalışmaya gidecekti inşaata. Yani bizim sonumuzda babamızın sonuna benzeyecek gibi. Yıllarca çalıştık, ne doğru düzgün geçinebiliyoruz ne de emekli olabiliyoruz” diye konuştu.
“48 YILDIR İNŞAATLARDA ÇALIŞIYOR AMA HALA EMEKLİ OLAMADI”
Altmış altı yaşındaki inşaat ustası Ömer Kaplan ise 48 yıldır inşaatlarda çalışıyor. Şimdiye kadar yüzlerce evin yapılmasında emeği olduğunu söyleyen Kaplan, verdiği emeğin karşılığında müteahhitlerin zengin olduğunu kendisinin ise işçi kıraathanesinde iş çıkar mı diye beklediğini söyledi. İnşaatta devamlı iş bulmanın zor olduğunu söyleyen Kaplan, “Sürekli iş bulmak zor bulduğumuz işlerde de sigorta primlerimizi yatıran işveren sayısı çok az. Yaklaşık elli yıldır çalışıyorum ama hala emekli olamadım. Devletten cüzi miktarda yaşlı aylığı alıyorum. Geçinemediğim içinde hala inşaatlarda çalışmaya devam ediyorum” dedi.
“İNŞAAT İŞÇİSİNİN EV ALMASI HAYAL OLDU, MAAŞIYLA KİRA DAHİ ÖDEYEMİYOR”
Mersin’de evlerin satış ve kira fiyatının uçtuğunu söyleyen Kaplan, “O kadar kötü şartlarda çalışıyoruz ki, emeğimiz sonuna kadar sömürülüyor. Onlarca usta var bu kıraathanede yüzlerce ev yapmışlardır ama bir eve bile sahip değiller. Çoğu kirasını dahi ödeyemiyor. Mersin’de kira fiyatları 5 bin lirayı buldu. İnşaat işçileri anca ayda 15 – 20 gün çalışabiliyor. Yani toplam maaşıyla ev kirası dahi ödeyemiyorlar, ev satın alma ise artık işçi için hayal bile değil” dedi.