Bilindiği üzere her yıl Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Aralık ayında “İl Bazında Gayrisafi Yurt İçi Hasıla” verilerini açıklar. Bu yıl da 2023 verileri açıklandı ve doğal olarak her yıl olduğu gibi özellikle Mersin verilerini inceledim. Bu yazıda Mersin’in 2023 itibariyle kısa bir ekonomik analizini yapıp yorumlarımı sunacağım.

Geçtiğimiz haftalarda Mersin’de farklı girişimlerle ekonomi arama toplantıları yapıldı. Mersin’de geleceğe yön verecek ekonomi politikalarının belirlenmesinde verilerin doğru analiz edilmesi ve yorumlanması, bu analizleri ve yorumları kimlerin yaptıkları çok önemli.

Bir hastanın tıbbi biyokimya veya radyolojik görüntüleme sonuçlarını nasıl bir uzman hekim yorumlamalıysa, ekonomik verileri de o işin uzmanlarının yorumlamaları gerekli.

Her neyse, en başta belirteyim. Mersin olarak biraz yavaşlamamıza rağmen iyiye doğru gidiyoruz. Ama daha kat edecek çok yolumuz var.

Öncelikle 2017 yılından beri Mersin’de kişibaşı gelirimiz artıyor.

2017 yılında 8.527 USD gelirle Türkiye’de 30. sırada iken sonraki yıllarda gösterilen istikrarlı yükselişle 2023 yılında 12.024 USD gelirle 17. sıraya ilerlemişiz. Bu sevindirici bir gösterge. Ancak, kişibaşı gelirimiz hala Türkiye ortalamasının altında.

Her ne kadar bu ortalamaya yaklaşıyor olsak da daha alınması gereken bir yol var. 2017 yılında kişibaşı gelirimiz Türkiye ortalamasının % 80’i iken 2023’de % 91’lik bir noktaya gelmişiz. Bundan sonra amacımızın bu yüzdeyi 100’ün üzerine çıkartmak olmalı.

Aşağıdaki tabloda iktisadi faaliyet kodlarına göre (A10) Mersin’in GSYH verileri ve iller arasındaki sıralaması yer alıyor. Mersin yaklaşık 545 milyar TL’lik GSYH ile 81 il arasında 9. sırada yer alıyor. Bu GSYH içerisinde en büyük faaliyet kolu “Hizmetler”. Bu alanda Türkiye’de 7. sıradayız.

Bu faaliyet kolunu sırasıyla “İnşaat”, “Sanayi”, “Vergi-Sübvansiyon”, “İmalat” ve “Tarım, Ormancılık ve Balıkçılık” kolları izliyor. İnşaat kolunda Türkiye’de 3. Sırada, Tarım’da 5. Sırada, Hizmetlerde 7. Sırada yer alıyoruz.

Elbette Sanayi ve İmalat kolları için aynı olumlu görüntü yok. Sanayi’de 18., İmalat’ta 17. sıradayız. Bu her iki alan için acil olarak eyleme geçilmesi gerekiyor. İnşaat, Tarım ve Hizmetlerde sıralamalarda bu kadar yüksekte iken Sanayi ve İmalat’ın geride kalması üzücü. Yolda giden ve hızlanmakta olan bir aracın bir tekerinin eksik olması gibi bir şey.

Kaldı ki, bir sonraki tabloda yer alan veriler bu söylediğimin daha iyi anlaşılmasına yardımcı olur.

Türkiye bir önceki yıla göre 2023 yılında % 5,1 büyümüş. Ancak, Mersin’in büyümesi % 3,3 seviyesinde kalmış. Yani Türkiye’nin büyüme hızına yetişememişiz.

Türkiye’nin büyüme hızından daha yüksek olan faaliyet kollarımız “İnşaat”, “Diğer Hizmetler”, “Mesleki, İdari ve Destek Hizmetleri” ve “Bilgi ve İletişim” kolları. Bunlardan da İnşaat inanılmaz bir büyüme göstermiş.

Ancak dikkat edilirse, maalesef “Tarım”, “Sanayi” ve “İmalat” kollarında dramatik bir küçülme meydana gelmiş. % 7,1 ile % 5,5 arasında değişen bu küçülme hiç olumlu sinyal vermiyor.

Elbette Tarım için mevsimsel ve iklimsel nedenlere bağlı olarak iniş-çıkışlar olabilir.

Ancak Sanayi ve İmalat kolları için şapkayı önümüze koyup düşünmeliyiz. Özellikle bu sektörlere ilişkin küçülme Mersin’in Türkiye’nin büyüme hızını yakalayamamasına neden olmuştur. Sanayi ve İmalat için alarm zilleri çalıyor.

Son olarak, İnşaat ile büyüme pek çok sorunları da beraberinde getiren bir büyümedir. Bunu unutmamak gerekiyor. Bu şekilde sürdürülebilir bir büyüme sağlanamaz. Dolayısıyla Mersin ekonomisine ilişkin yapısal bir dönüşüm gerekmekte.

Bunu sağlayacak irade Mersin’e mevcut.

Bu verilere ilişkin görüşlerimi sonraki yazılarımda daha detaylı sunacağım. Mersin’in ekonomi aktörlerine de bu konuda daha detaylı bilgiler istendiğinde verebilirim.