Yapay zekâ ve Türk Eğitim Sistemi’ne entegrasyonu
Değerli okurlar, bildiğiniz üzere son yıllarda yapay zekâ konusu çok gündemde. Yapay zekânın faydalarının olduğu kadar zararlarının da olduğu yadsınamaz. Ancak bir teraziye koyduğumuzda faydaları zararlarına göre çok ağır basmaktadır. İlerleyen yıllarda yapay zekâdan yoksun olan, bunu kullanamayan ülkeler gerek ekonomik gerek kültürel açıdan geri kalacaklardır. Bu yüzden ülkeler ve ülkelerin iktidarları bu konuya fazlasıyla önem vermektedir.
Çin, ABD, Güney Kore, Rusya ve daha birçok ülke bu konuda işletmelere, eğitim sektörüne, bireylere destekler ve teşvikler vermektedir. Ülkemizde de bu konuda 2021-2025 Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi belirlenmiş, burada 24 amaca ve 119 tedbire yer verilmiştir. Bu strateji 6 stratejik öncelik etrafında sıralanmıştır. Bunlar şu şekildedir:
- Yapay Zekâ Uzmanlarını Yetiştirmek ve Alanda İstihdamı Artırmak
- Araştırma, Girişimcilik ve Yenilikçiliği Desteklemek
- Kaliteli Veriye ve Teknik Altyapıya Erişim İmkânlarını Genişletmek
- Sosyoekonomik Uyumu Hızlandıracak Düzenlemeleri Yapmak
- Uluslararası İş Birliklerini Güçlendirmek
- Yapısal ve İş gücü Dönüşümünü Hızlandırmak
Hepsi kulağa hoş gelen şeyler aslında. Ancak önemli olan bazı şeylerin kâğıt üzerinde kalmaması ve uygulamaya geçirilerek hedefe ulaşılmasıdır. 2017 yılında da Endüstri 4.0’a geçişte Dijital Türkiye Yol Haritası yayımlanmıştı. O yıldan bu zamana kadar geçen 8 yıllık süreçte belirlenen amaçlara ne kadar ulaşıldığına, planlanan eylemlerin ne kadar gerçekleştiğine bakarsak çoğu şeyin sadece kâğıt üzerinde kaldığını anlayabiliriz. Bırakın dijital yol haritasını, Endüstri 4.0’ı şu an Dünya’da internet hızında 111.sıradayız. Bu hızla Endüstri 4.0’a ne kadar zamanda geçeriz bilemem…
Yapay zekâ konusunda da yazılanlarla yapılanların uyumlu olması gerekir. Yıllar sonra bakıldığında hedeflerden sapma %70 %80’lerde ise yazılıp çizilenler bir işe yaramamış demektir. Benim bu konuda bazı tavsiyelerim olacak. Böyle strateji, plan, program gibi büyük işlere girmeden en başta temel düzeyde yapılması gerekenler için tavsiyeler…
Öncelikle yapay zekâ konusunda bir ders tüm liselerde (meslek liseleri, anadolu liseleri, fen liseleri, imam hatip liseleri vs.) bir yıl boyunca zorunlu okutulmalı. Bu dersin içeriği basit düzeyde tanımlarla, bol görsellerle doldurulmalı. Yapay zekâyı konu edinen filmler izletilmeli. Bir yıl içerisinde en az iki defa yapay zekâ kullanan işletmelere ziyaretler gerçekleştirilmeli ve öğrencilerin teoride öğrendiklerini uygulamada da pekiştirmeleri sağlanmalıdır.
İkinci tavsiyem ise üniversiteler için. Şu an yapay zekâ ile ilgili bölümlerin olduğu üniversitelerimiz mevcut (Trabzon Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi, Adana Alparslan Türkeş Bilim ve Teknoloji Üniversitesi, Atatürk Üniversitesi, Kocaeli Üniversitesi vs.) Bu üniversitelerde zaten şüphesiz gerekli eğitimler verilmektedir. Ancak yapay zekâ konusu sadece bölümünün olduğu üniversitelerle sınırlandırılamaz. Bölümünün olmadığı tüm üniversiteleri tüm bölümleri de ilgilendirmelidir. Çünkü yapay zekâ dediğimiz şey işletmeden diş hekimliğine, mühendislikten eğitime, kamu yönetiminden güzel sanatlara neredeyse her alanda kullanılmaktadır. Buradaki tavsiyem ise üniversite ve bölüm ayrımı yapmadan her bölüm öğrencisinin mezun olana kadar en az bir dönem belki iki dönem yapay zekâya ilişkin dersler görmesidir. Bu dersler lise düzeyine göre daha gelişmiş tanımlar ve uygulamalar içerebilir. Proje ödevleri verilebilir. Yıl içerisinde yapay zekâ kullanan işletmelere teknik geziler düzenlenebilir. Stajın zorunlu olduğu bölümlerde belirli bir kontenjan bu alan için zorunlu tutulabilir. Belirli dönemlerde yarışmalar yapılabilir.
Özetle yapay zekâyı eğitimin her alanına sokup küçük yaşlardan temellerini atmalıyız. Alanı ne olursa olsun mezun olan her öğrencinin yapay zekâ konusunda bilgi sahibi olmasını sağlamalıyız. Kâğıtta yazılanlarla gerçekleşenler uyumlu olursa o zaman başarmışız demektir…