SEGE-2025 Araştırmasında Mersin’in Sıçraması
SEGE-2025 araştırmasına göre Mersin sosyoekonomik gelişmişlik sıralamasında 81 il arasında 13ncü sırada yer alıyor. Mersin’in bir önceki SEGE-2017 araştırmasında çıkan sonuca göre 12 sıra yükseldiği görülüyor.
Bir önceki yazımda bu sıçramanın esas nedeninin araştırma metodolojisi ile ilgili olduğunu belirtmiştim. Bakalım gerçekten öyle mi?
İlk olarak şunu söyleyebiliriz. Her iki araştırmada da ana değişken kategorisi olarak 8 kategori, toplam değişken sayısı olarak ise 52 değişken kullanılmış. Evet, bu sayılarda bir değişiklik yok.
Ancak SEGE-2025 araştırmasında SEGE-2017 araştırmasına göre 26 farklı değişken kullanılmış. Yani, günümüzde sosyoekonomik gelişmişliği daha doğru ölçmek için daha güncel değişkenlerin kullanılması gerektiğine karar verilmiş ve son araştırmada bu değişkenler kullanılmış. Dolayısıyla değişkenlerin yarısı değiştiğinde Mersin 12 sıra yükselmiş.
İkinci olarak bu değişkenlerin elbette birinci temel bileşenlerdeki ağırlıkları değişmiş. Değişkenlerin yarısının değişmesi ve iki araştırma arasında geçen zamanda meydana gelen değişimlerin etkisi ile değişkenlerin ağırlıkları da değişmiş.
Şimdi Mersin bazı kategorilerde neden yükselmiş, bazılarında ise neden gerilemiş ona bakalım.
Örneğin, “İstihdam” kategorisinde Mersin 52nci sıradan 28nci sıraya yükselmiş. Bunun nedenleri neler olabilir? Öncelikle bu kategoriye “Çalışma çağı nüfusu içinde aktif çalışma oranı” ve “Kadınların çalışma çağı nüfusu içinde aktif çalışma oranı” değişkenleri eklenmiş. Bu her iki değişkenin de temel bileşenler içindeki ağırlıkları çok yüksek. Demek ki Mersin bu değişkenler bazında yüksek performans göstermiş.
Ciddi yükseliş görülen “Erişebilirlik” kategorisinde ise yeni eklenen iki değişkenin (Demiryolu yolcu sayısının Türkiye içindeki payı ve Havayolu yolcu sayısının Türkiye içindeki payı) Mersin için etkisi olduğunu düşünmüyorum. Çukurova Uluslararası Havalimanı 2024’te faaliyete girdi, ancak SEGE-2025 araştırmasında 2023 verileri kullanılmış. Bu kategoride Mersin özelinde internet, GSM ve yük taşımacılığının etkisi vardır.
Mersin’in gerileme gösterdiği kategorilerin başında “Demografi” bulunmaktadır. Mersin 18inci sıradan 42nci sıraya gerilemiştir. Bunun da temel nedeni olarak ölçüme yeni eklenen “Ortalama hane halkı büyüklüğü” ve “Adölesan doğurganlık oranı” değişkenleri olabileceği düşünülmektedir.
Şimdi yapılması gereken Mersin’deki bu değişimlerin çeşitli kurumlar tarafından daha detaylıca incelenmesi ve Mersin’in gelişmişlik düzeyini olumsuz yönde etkileyen faktörlerin düzeltilmesi yönünde çalışmalar yapılmasıdır.